ਤੀਸਰੇ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਤਲਾਸ਼- . ਗੁਰਭਗਤ ਸਿੰਘ

ਕੋਈ ਸਭਿਆਚਾਰ ਤਾਂ ਹੀ ਗੌਰਵਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਰੇ ਸਵੈ ਚੇਤਨ ਰਹੇ। ਪਰ ਅੱਗੇ ਤੁਰਦਾ ਰਹੇ। ਅੱਗੇ ਤੁਰਨ ਦਾ ਅਰਥ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਨਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾਓ ਜਾਂ ਮੇਲ ਨਾਲ ਨਿਰੰਤਰ ਨਵੇਂ ਅਰਥ ਸਾਜਣਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਦੇ ਮੁਹਾਵਰੇ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਇਹ ਇਕ ਅੰਤਰ ਬੁਣਤੀ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤ ਕੇ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਨਵੀਂ ‘ੲੰਟਰਵੀਵਿੰਗ` ਹੈ ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਭਿਆਚਾਰ ਨਿਰਗੌਰਵ ਅਤੇ ਅਧੋਗਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਗੱਲੋਂ ਬੜੇ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਹਾਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਜੋ ਮਾਡਲ ਦਿੱਤਾ ਉਹ ਲਗਾਤਾਰ ਨਵੇਂ ਅਰਥ ਸਾਜਣ ਨਾਲ ਹੀ ਸਬੰਧਤ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਬਾਹਰੋਂ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਇਹ ਯਤਨ ਲੱਭ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਸਲਾਮ, ਹਿੰਦੂਵਾਦ, ਬੁੱਧਵਾਦ, ਜੈਨ, ਯੋਗ ਆਦਿ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਦਿਸ੍ਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਪੁਣ-ਛਾਣ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਰਥਿਕ ਅੰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਲਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਜਾਂ ਮਹਾਂ ਗਿਆਨ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਅੰਤਰ ਬੁਣਨੀ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਨੇ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ। ਅਭਿਆਸ ਵਿਚ ਵੀ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿਚ ਵੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਣੀ ਰਚੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਆਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਆਂ ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਸਕਾਰਿਆ ਨਹੀਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨਿਰ-ਅਰਥ ਹੋ ਗਈਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤੀ। ਬਾਣੀ ਪਹਿਲਾਂ ਆਈਆਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਆਂ ਨਾਲ ਮਹਾਂ ਸੰਵਾਦ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਇਕ ਨਵੀਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵੀ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਲਈ ਬਾਣੀਕਾਰਾਂ ਨੇ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੀ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਤਜਰਬੇ ਵੀ ਕੀਤੇ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਤਜਰਬਾ ਵੱਖ ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ, ਖੇਤਰੀ ਉਪ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਸੰਵਾਦੀ ਪਰਵਚਨ ਸਿਰਜਣਾ ਹੈ।

For the full article CLICK HERE

Read more!

Proofs, Proofs, Who Needs Proofs? ..... by rjlipton

"I think it is said that Gauss had ten different proofs for the law of quadratic reciprocity. Any good theorem should have several proofs, the more the better. For two reasons: usually, different proofs have different strengths and weaknesses, and they generalize in different directions—they are not just repetitions of each other. " Sir Michael Atiyah


read the full article at: http://rjlipton.wordpress.com/2010/08/18/proofs-proofs-who-needs-proofs/ Read more!

खड़ग

'संत', गुरमुख के रूप में, गुरबाणी का एक महत्वपूर्ण प्रतीक चिन्ह है जिसके द्वारा सम्पूर्ण मनुष्य का दृष्टांत दिया गया है | इसी के द्वारा गुरु के वचन मानव जीवन में प्रवेश करके उसे बदलते हैं | यह संत न तो बोद्ध भिक्षु है और न ही केवल चेतना को साधने वाला पातंजली का समाधि तक सीमित अभ्यासी | यह ज़िन्दगी का क्रियाशील सिपाही है- दैवी नियमों की रक्षा करने वाला और इन्हें ज़िन्दगी से जोड़ने वाला | खड़ग ऐसे संत का मार्गदर्शन करके उसे 'ज्ञानातित्व' देती है | 'ज्ञानातित्व' शब्द का अर्थ बोद्ध ग्रंथों में 'निर्णायक सुख' तक पहुंचता है | खड़ग को इतना ऊंचा कर्तव्य प्रदान-कर गुरु साहिब ने इसे दिव्य नैतिकता का संचालक बनाया है | इसीलिए इसका प्रयोग भी किसी निजी स्वार्थ या सीमित प्रयोजन के लिए नहीं हो सकता, केवल उस क्रान्ति के लिए ही, जो कि 'निर्णायक सुख' लाए और दिव्य नैतिकता का संचालन कर सके | समकाली अर्थों में खड़ग एक परिवर्तन लाने वाले हस्तक्षेप का प्रतीक है - एक क्रन्तिकारी का हथ्यार जो समस्त ब्रह्माण्ड के आधारभूत नियमों और जीवन की मूल प्रक्रिया को आगे ले जाने के लिए वचनबद्ध है | 

डॉ. गुरभगत सिंह (अनुवादक: सुरिंदर सिंह)

The original article in Punjabi is as under.

Read more!

an Independent study of the Hindu-Sikh Conflict in Punjab

After spending more than three years outside Punjab, this booklet by some Sindhi brother of UK, appears more meaningful to me. The Hindu-Sikh relations are much smooth outside Punjab and the reasons of conflict in Punjab are discussed in the following pages.

This is a 14 page booklet on the topic of the Hindu-Sikh Conflict in Punjab.
Published in 1983,written by S. Raghunath Iyengar and K.T.Lalvani..

Interesting to read a neutral viewpoint. One may not agree to everything (even I don't), but there are many facts buried in these pages, that needs to be acknowledged.
http://www.panjabdigilib.org/webuser/searches/displayPage.jsp?ID=2454&page=14&CategoryID=1&Searched=W3GX&sbtsro=1

Read more!